آیا کم آبی در ایران جدی است؟ روزهای سختی در راه است؟، شواهد حاکی از مصرف بی‌رویه آب در کشور همچنان نگرانی‌های جدی را ایجاد کرده است. برنامه محیط‌زیست سازمان ملل حدود ۳ سال پیش در گزارشی موسوم به لیوان آب نیمهپر به وضعیت سفرههای آبی جهان از جمله ایران اشاره کرد و نوشت: «چندین سفره آب کلیدی در ایران در ظرف دهه‌های گذشته کاهشی بین ۱۳ تا ۲۰ متر داشته‌اند و این در حالی است که بخش اعظم کشاورزی ایران کماکان متکی به این دست از منابع آبی است.»
برداشت آب ادامه دارد…
سازمان خواربار و کشاورزی مللمتحد (فائو) نیز در گزارش خود درباره ایران متذکر می‌شود که قریب ۴۹.۳۰۰ میلیون مترمکعب از منابع آب زیرزمینی قابل تجدید سالانه در کشور ما در دسترس است اما کماکان تصویر مشخصی از این که چه میزان از این منابع از نظر اقتصادی و تکنیکی مورد استخراج و بهره‌برداری قرار میگیرد، وجود ندارد .
فائو سفرههای آب زیرزمینی قابل تجدید کم عمق در ایران را به این شرح معرفی می‌کند: «۱) سفرههای آبی سنگ آهکی موسوم به کارستیک به طول تقریبا ۱۰۰ کیلومتر در بخش غربی کشور که در عین حال تامین‌کننده آب رودخانه‌های دائمی بزرگی نظیر کارون، دز و کرخه هستند. ۲) سفرههای آب زیرزمینی آبرفتی نظیر آن چه که در دشت‌های قزوین، تهران و مشهد مشاهده می‌شود. ۳) چندین دشت کوچک که در آبخوان مرکزی ایران واقع شده و عمق گل و لای انباشت شده در آن‌ها به وسیله رودخانه‌ها یا دریاچه‌ها در هنگام سیلاب حدود ۲۰۰ متر تخمین زده شده است. ۴) سفرههای آب زیرزمینی ساحلی واقع در حواشی سواحل خزر و خلیج‌فارس و دریای عمان که جایگاه بسیارمهمی دارند. ۵) دریاچه‌های نمکی درون مرزی از جمله دریاچه نمک، کویر سیرجان و هامون جازموریان که در ظرف سال‌های اخیر به شدت تحت فشار بوده‌اند.»
روزهای سخت‌تر در راهند
سازمان هواشناسی کشور اعلام کرده که ۵۶ درصد کاهش متوسط بارندگی از ۲۳ سپتامبر تا ۲۵ دسامبر نسبت به زمان مشابه در درازمدت ثبت شده است و علاوه بر آن نزدیک ۹۶ درصد از مساحت کل کشور نیز از سطوح مختلف خشکسالی‌های طولانی‌مدت متاثر شده‌اند.
روزنامه تهران تایمز به نقل از حسن لشکری عضو دپارتمان زمین‌شناسی دانشگاه شهید بهشتی می‌نویسد: «در فصول سرد سال سیستم‌های فشاری که آب و هوا و اقلیم عربستان سعودی را تحت‌تاثیر قرار می‌دهند، می‌توانند کل منطقه از جمله ایران را هم متاثر کنند. سیستم‌های تحت‌حاره‌ای عربستان سعودی نقش به سزایی در میزان بارش کشور ما دارند. علاوه بر آن نوسانات باختری تحت‌حاره‌ای هم موثر است که مانع تداخل بین توده‌های هوا می‌شود و در نهایت کاهش درجه‌حرارت هوای سطحی، رطوبت نسبی و بارندگی را در منطقه به دنبال دارد.»
به گفته لشکری الگوی دوم زمانی اتفاق می‌افتد که سیستم‌های پرفشار تحت‌حاره‌ای به سمت دریای عمان و شرق هند حرکت می‌کنند. این الگو باعث می‌شود که درجه حرارت هوای سطحی، رطوبت نسبی و احتمال بارندگی افزایش پیدا کند. لشکری می‌افزاید: «در طول فصل پاییز الگوی اول اتفاق افتاده که نتیجه آن کاهش بارندگی در ایران بوده است.»
به گفته این استاد دانشگاه مسایلی مانند آلودگی هوا و ذرات ریز معلق نمی‌توانند بر کاهش بارش‌ها تاثیرگذار بوده باشند. در حقیقت ماهیت ماجرا با آن چه که عوام تصور می‌کنند، متفاوت است. صحبت‌هایی که در مورد هارپ (برنامه پژوهشی یونوسفر فعال با فرکانس بالا) و تاثیر آن بر بارندگی مطرح شده نیز مورد تایید آقای لشکری نیست. آقای لشکری از بارورسازی ابرها (Cloud Seeding) به عنوان یک گزینه یاد می‌کند که مسوولان باید آن را جدی‌تر بگیرند. اما آیا به راستی بارور کردن ابرها می‌تواند راه‌حل باشد؟
